Αρχαιολογικός χώρος Αρχαίας Ολυμπίας

Αν υπάρχει ένα μέρος στην Ελλάδα στο οποίο μπορεί να βρει κανείς συγκεντρωμένη όλη την γνώση, την κουλτούρα και την αισθητική της αρχαιότητας, τότε αυτό είναι σίγουρα ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Ολυμπίας.  

Οι αμύθητης αξίας αρχαιολογικοί θησαυροί της Αρχαίας Ολυμπίας παρέμεναν θαμμένοι στη γη μέχρι το 1875. Σήμερα, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να περπατήσει στα χώματα όπου γεννήθηκαν οι σπουδαιότεροι αγώνες της αρχαίας και της σύγχρονης εποχής.

Το αρχαίο στάδιο, οι ναοί του Δία και της Ήρας και το εργαστήριο του Φειδία είναι μερικά μόνο από τα αξιοθέατα του χώρου.
Η περιήγηση ξεκινά από τα υπολείμματα του Γυμνασίου και την παλαίστρα όπου οι αθλητές προπονούνταν λίγο καιρό πριν ξεκινήσουν οι αγώνες, οι οποίοι κατά την κλασική αρχαιότητα είχαν φτάσει να διαρκούν πέντε ημέρες. Έπειτα, πίσω από το ναό του Δία, θα δει κανείς το μέρος όπου φύονταν η αγριελιά, από την οποία κάθε τέσσερα χρόνια ένα παιδί, του οποίου ζούσαν και οι δύο γονείς, καλούνταν να κόψει τα κλαδιά από τα οποία φτιάχνονταν τα στεφάνια των νικητών.

Μπροστά ακριβώς, σε περίοπτη θέση μέσα στον ιερό χώρο, δεσπόζει ο ναός του Δία, το απαύγασμα του κλασικού ρυθμού της αρχιτεκτονικής, του δωρικού, ένας εντυπωσιακός ναός εντός του οποίου φιλοξενούνταν ένα από τα επτά θαύματα της αρχαιότητας, το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία το οποίο σμιλεύτηκε από τον γλύπτη Φειδία. Το άγαλμα είχε 13 μέτρα ύψος και αποτελούνταν από χρυσό, ελεφαντόδοντο και πολύτιμους λίθους. Επειδή η κατασκευή του γινόταν σταδιακά, δόθηκε στον Φειδία ένα εργαστήριο το οποίο είχε ίδιες διαστάσεις με το σηκό του ναού του Διός και ο επισκέπτης μπορεί να δει ακριβώς απέναντι από αυτόν. Πολύ αργότερα έγινε χριστιανική εκκλησία και σώζεται σχεδόν όπως ήταν στην αρχαιότητα.

Δίπλα ακριβώς υπάρχει το Λεωνίδαιο που ήταν ένα από τα μεγαλύτερα κτίσματα του ιερού. Την περίοδο που διεξάγονταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες διέμεναν εκεί, με όλες τις ανέσεις, οι λαμπρές προσωπικότητες που έρχονταν για να παρακολουθήσουν τους αγώνες.

Έξω από το νότιο περίβολο της Άλτεως, υπάρχει ακόμη το Βουλευτήριο, η Νότια Στοά, τα ελληνικά λουτρά με το κολυμβητήριο, οι ρωμαϊκές θέρμες και βόρεια του εργαστηρίου του Φειδία βρίσκεται ο Θεηκολεών, κτίσμα στο οποίο κατοικούσαν οι ιερείς της Ολυμπίας.

Βόρεια του ναού του Διός βρίσκεται ο ναός της Ήρας. Στην ίδια πλευρά υπήρχε το Μητρώο, ένας ναός αφιερωμένος στην μητέρα των θεών Ρέα-Κυβέλη. Πίσω από το ναό αυτό βρίσκονταν συγκεντρωμένοι, στους πρόποδες του Κρονίου λόφου, οι θησαυροί του ιερού της Ολυμπίας που αφιέρωναν στον Δία διάφορες ελληνικές πόλεις, κυρίως οι αποικίες.

Δυτικά σώζεται το Νυμφαίο, ή αλλιώς το υδραγωγείο του Ηρώδη του Αττικού, μια από τις πιο πλούσιες και εντυπωσιακές κατασκευές που κοσμούσαν την ιερά Άλτι. Μέσα στην Άλτι υπήρχαν ακόμη το Πελόπιο που ήταν ταφικό μνημείο αφιερωμένο στον ήρωα Πέλοπα, το Πρυτανείο που ήταν η έδρα των αξιωματούχων του ιερού, το Φιλιππείο που ήταν κομψό κυκλικό οικοδόμημα το οποίο αφιέρωσε ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας και στο ανατολικό όριό της η Στοά της Ηχούς, γνωστή και ως η Ποικίλη Στοά. 

Ανατολικά της Άλτεος εκτείνεται το στάδιο το οποίο συνδέεται με το ιερό χώρο μέσω μιας ιερής λίθινης θολωτής διόδου, η οποία αναφέρεται και ως Κρύπτη. Εκεί τελούνταν κατά την αρχαιότητα οι Ολυμπιακοί Αγώνες, αλλά και τα Ηραία. Στους αγώνες προς τιμή της θεάς Ήρας συμμετείχαν μόνο ανύπαντρες γυναίκες της Ήλιδας. Στην ίδια περιοχή υπάρχει και η περίφημη έπαυλη που έκτισε ο Νέρων όταν διέμενε στην Ολυμπία, προκειμένου να συμμετάσχει στους αγώνες.

Η Αρχαία Ολυμπία βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της Ολυμπίας η οποία αποτελεί προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου Natura 2000.