Αντικρίζοντας τα τείχη με τη μνημειώδη πύλη της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου, το ρίγος από τη συγκίνηση και η περηφάνια σε κατακλύζουν. Δίπλα στην πύλη, ο βράχος με την επιγραφή «Κάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίου», αλλά και το 5 μέτρων μεγαλοπρεπές άγαλμα της Ελευθερίας καλωσορίζουν τον επισκέπτη στην –παγκόσμιας ακτινοβολίας– πατρίδα των Ελεύθερων Πολιορκημένων.
Μέσα από το τείχος και λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά υπάρχει ο Κήπος των Ηρώων, ένας τόπος μνήμης, ισχυρού συμβολισμού και προσκυνήματος στην αυτοθυσία, την αλληλεγγύη, τη γενναιότητα και την αυταπάρνηση. Καταπράσινος, σιωπηλός και με ατμόσφαιρα κατανυκτικής ευλάβειας, είναι διάσπαρτος από προτομές, μαρμάρινα αναθήματα και μνημεία (και με καλλιτεχνικό ενδιαφέρον τα περισσότερα) που αποτίνουν φόρο τιμής σε ήρωες-αγωνιστές, Έλληνες και φιλέλληνες, που έπεσαν μαχόμενοι ενάντια στον τουρκικό ζυγό. Ξεχωρίζουν ο Τύμβος των Ηρώων, με τα ιερά λείψανα των αγωνιστών, το μνημείο του Μάρκου Μπότσαρη και ο ανδριάντας του φιλέλληνα και ποιητή Λόρδου Βύρωνα.
