Πλευρώνα

Στη ΝΔ απόληξη του όρους Αρακύνθου (Ζυγός), και σε απόσταση μόλις 5 χλμ. ΒΔ της Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου, υψώνεται επιβλητικά η ισχυρή οχύρωση της Νέας Πλευρώνας, καταλαμβάνοντας δύο γειτονικούς λόφους. Η Νέα Πλευρώνα αποτελούσε μία από τις μεγαλύτερες αρχαίες πόλεις της Δυτικής Αιτωλίας. Η οχύρωσή της, η οποία εντυπωσιάζει ακόμα και σήμερα, αποκαλείται από τους κατοίκους της περιοχής «Κάστρο της κυρα-Ρήνης», ονομασία που συνδέεται με νεώτερους θρύλους και παραδόσεις. Οφείλει το όνομά της στον ήρωα Πλευρώνα, γιο του Αιτωλού και γενάρχη της Αιτωλίας. Σύμφωνα με το γεωγράφο Στράβωνα (Γεωγραφικά 10, ΙΙ, 4), η πόλη ιδρύθηκε μετά το 235/234 π.Χ., δηλαδή αμέσως μετά την καταστροφή της Παλαιάς Πλευρώνας, από τον Δημήτριο Β΄ το Μακεδόνα, γνωστό και ως Αιτωλικό. Τα ερείπια που εντοπίζονται νοτιότερα στους δύο χαμηλούς λόφους, Ασφακοβούνι (Γυφτόκαστρο) και Πετροβούνι, αποδίδονται στην Παλαιά Πλευρώνα.