Αγέρωχο, καλοδιατηρημένο και αριστοτεχνικό δείγμα φρουριακής αρχιτεκτονικής, το κάστρο της Ναυπάκτου αγκαλιάζει την πόλη και δικαιωματικά συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα οχυρωματικά μνημεία της χώρας.
Επιτηρώντας την πόλη από υψόμετρο περίπου 200 μέτρων, στην κορυφή ενός πυραμοειδούς λόφου, με τις μεγαλοπρεπείς του επάλξεις, φέρει δύο βραχίονες που, προσαρμοσμένοι στην κλίση του εδάφους, κατηφορίζουν –ανατολικά ο ένας και δυτικά ο άλλος– και, στενεύοντας σταδιακά, περικλείουν με δύο πύργους την είσοδο του λιμανιού.
Αξιοπρόσεκτο δομικά και χωροταξικά είναι το γεγονός ότι τέσσερα εγκάρσια τείχη, ενώνοντας αυτούς τους δύο βραχίονες και σχηματίζοντας από την κορυφή του λόφου έως τη θάλασσα πέντε διαζώματα, δημιουργούσαν ουσιαστικά για λόγους αμυντικής τακτικής μικρότερα ανεξάρτητα φρούρια εντός του μεγάλου φρουρίου.
Η σημερινή του μορφή είναι απόρροια των ενετικών προσαρμογών, αν και οι οχυρώσεις του γνώρισαν πληθώρα κατασκευαστικών φάσεων από την αρχαιότητα έως και την Τουρκοκρατία.
Αξιοσημείωτα για τον επισκέπτη, η ακρόπολη, το χαρακτηριστικό λιμενόκαστρο, οι κυκλικοί και τετράγωνοι πύργοι, οι προμαχώνες και τα τείχη, που διατηρούνται κατά κύριο λόγο στο αρχικό τους ύψος, καθώς και το γεγονός ότι το κάστρο είναι τόσο γοητευτικά ενταγμένο στη ζωή της πόλης.
